Είμαι ενθουσιασμένος που μπορώ να ανακοινώσω ότι το νέο μου βιβλίο, το 4ο, είναι ήδη στην διαδικασία εκτύπωσης.
Πρόκειται για ένα παιδικό διήγημα με τίτλο "Ο χορός των πλανητών" .
Την εικονογράφηση έχει κάνει η εξαιρετικά ταλαντούχα Σίσσυ Κιλερτζή.
Το βιβλίο θα συνοδεύεται από οπτικό CD. Θα περιέχει την μικρού μήκους 3d animation εκπαιδευτική ταινία "The solar system waltz".
Η ταινία βραβεύτηκε στο 5ο διεθνές φεστιβάλ Animation Αθήνας "Animfest" με το 3ο βραβείο εκπαιδευτικού animation. Μια περιήγηση στο Ηλιακό σύστημα σχεδιασμένη για παιδιά
Την αφήγηση στην ταινία ντύνει η ζεστή φωνή της Κατερίνας Βούρου.
Η έκδοση γίνεται από τις ποιοτικές εκδόσεις "Εντύποις" που αγκάλιασαν το μυθιστόρημα "Στις πύλες του Άδη" και το πολιτικό δοκίμιο "Δημοκρατία, αυτή η άγνωστη... κρίση"
Αντιμετώπισα το πρόβλημα της κρίσης ως έλλειψη Δημοκρατίας διότι αφενός αυτό δημιουργήθηκε εν αγνοία των πολιτών, η διόρθωσή του παρέμεινε σε αυτούς που το δημιούργησαν και τα μέτρα λύσεις επιβάλλονται (ακόμη κι με ωμή βία) χωρίς να τα εγκρίνουν οι πολίτες.
Άρα η λαϊκή βούληση υπάρχει μόνο να χρησιμεύει ως φύλλο συκής που η κεντρική εξουσία καλεί για να κρύψει την παντελή απουσία της. Τι θα συνέβαινε όμως αν το σύστημα άλλαζε τόσο ώστε να διαμοιράσει, έστω και τυχαία, την εξουσία μεταξύ αντιπροσώπων και πολιτών;
Πόσο θα άλλαζε αυτό το πολίτευμά μας, την συμμετοχή των πολιτών στην πιο κρίσιμη διαδικασία, την νομοθετική; Πόσο θα έπρεπε να αλλάξουμε εμείς για να συμβεί αυτό;
Παρατίθεται ο πρόλογος του βιβλίου
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το κάλεσμα του κινήματος των «Αγανακτισμένων» ήταν για τις 25/5/2011. Ήμουν εκεί από την προηγούμενη νύχτα. Να δω ιδίοις όμμασοι «τι παίζει». Από τις ετερόκλητες παρέες που είχαν μαζευτεί εκείνο το βράδυ κατάλαβα ότι ό,τι είχε τραβήξει εμένα χωρίς φανερή αιτία στο δρόμο θα τράβαγε πολλούς άλλους ανθρώπους. Άλλωστε είχε περάσει ένας χρόνος Μνημονίου και τα μέτρα είχαν αρχίσει να δείχνουν τα δόντια τους, και το ζοφερό μέλλον για όλους.
Η ίδια ανάγκη που με έβγαλε έξω με έκανε να περιφέρομαι τις πρώτες μέρες άγνωστος ανάμεσα σε αγνώστους, κι όμως... Όλοι μίλαγαν με όλους και, για όσο διήρκησε, αναπτύχθηκαν δύο πράγματα. 1. Μια κοινωνικότητα, που είχε χαθεί τα προηγούμενα χρόνια από τους περισσότερους από εμάς, ανάμεσα σε ανθρώπους με προβληματισμό βαθύτερο από το αίτημα για επιστροφή στην πρότερη κατάσταση. 2. Η αίσθηση ότι το κράτος ήταν πια ανοιχτά απέναντι στον πολίτη και άνθρωπο, κάτι που απέδειξε στη συνέχεια με όλη την βαρβαρότητα που μπορούσε να ασκήσει με την ισχύ που διαθέτει.
Όμως τις πρώτες δύο ή τρεις μέρες υπήρξε επαφή, ανθρώπινη, πολιτική, και μια αισιοδοξία ότι κάτι μπορεί να αλλάξει, κάτι μπορούμε να αλλάξουμε. Έτσι τριγυρνώντας ανάμεσα στις αυτοοργανούμενες ομάδες χωρίς να το σκεφτώ κάθισα στη θεματική «Πολιτικής» (και αργότερα «Άμεσης Δημοκρατίας»). Μαζί με άγνωστους ανθρώπους αρχίσαμε να αναπτύσσουμε τους προβληματισμούς μας που είχε ο καθένας για το πως θα πρέπει να είναι δομημένη η κοινωνική κατάσταση ώστε όλοι να έχουν λόγο. Εκεί ξεκίνησα να βάζω στο μυαλό μου σε σειρά όλους τους προβληματισμούς και τις γνώσεις που είχα από χρόνια ασταχυολόγητες και σκόρπιες. Κατέθεσα και εγώ, όπως και οι υπόλοιποι την προσωπική ή συλλογική άποψη.
Από την αρχή φάνηκε πόσο δύσκολες είναι οι πραγματικά Δημοκρατικές διαδικασίες και πόσο ανεκπαίδευτοι είμαστε σε αυτές οι περισσότεροι. Η δυσκολία έγκειται στο να έχεις την ευθύνη των λόγων και έργων απέναντι σε ισότιμο ακροατήριο και να θέτεις τον εαυτό σου απέναντι στα κοινά, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να φροντίσεις προσωπικά για τον «εξοστρακισμό σου». Πρέπει να φροντίσεις την αυτοκαθαίρεσή σου ώστε να διασφαλίσεις την συνέχιση της λειτουργίας της Δημοκρατίας και την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού. Δύσκολο όταν έχεις μεγαλώσει σε έναν πολιτισμό που σου επιβάλει συνεχώς να συγκεντρώνεις ότι μπορείς, πόρους, χρήμα, εξουσία.
Έχοντας σπουδάσει πληροφορική και με το «βίτσιο» της πολυετούς εμπειρίας μου στην «Ανάλυση Συστημάτων» προσέγγισα το πρόβλημα με όρους διαφορετικούς από αυτό που θα αποκαλούσαμε «πολιτικούς» αν και τα συμπεράσματα είναι μάλλον ταυτόσημα.
Μια από τις βασικές αρχές της ανάλυσης ενός συστήματος για μηχανογράφηση και μηχανοργάνωση είναι ότι μπορείς να βελτιώσεις το σύστημα αλλάζοντας απλώς και μόνο τη ροή των πραγμάτων του, π.χ. τη ροή πληροφοριών ή εξουσίας.
Αντιμετώπισα το πρόβλημα της κρίσης ως έλλειψη Δημοκρατίας διότι αφενός αυτό δημιουργήθηκε εν αγνοία των πολιτών, η διόρθωσή του παρέμεινε σε αυτούς που το δημιούργησαν και τα μέτρα λύσεις επιβάλλονται (ακόμη και με ωμή βία) χωρίς να τα εγκρίνουν οι πολίτες. Άρα η λαϊκή βούληση υπάρχει μόνο να χρησιμεύει ως φύλλο συκής που η κεντρική εξουσία καλεί για να κρύψει την παντελή απουσία της.
Τι θα συνέβαινε όμως αν το σύστημα άλλαζε τόσο ώστε να διαμοιράσει, έστω και τυχαία, την εξουσία, το πολιτικό αγαθό, μεταξύ αντιπροσώπων και πολιτών; Πόσο θα άλλαζε αυτό το πολίτευμά μας, την συμμετοχή των πολιτών στην πιο κρίσιμη διαδικασία, την νομοθετική; Πόσο θα έπρεπε να αλλάξουμε εμείς για να συμβεί αυτό;
Στην αρχαία Αθήνα, περίπου στην εποχή του Περικλή, υπήρχαν πεντακόσιες περίπου χιλιάδες στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής. Δούλοι, μέτοικοι, γυναίκες παιδιά και άντρες (όπως ήταν ο διαχωρισμός εκείνη την εποχή). Από αυτούς δικαίωμα, όχι ψήφου αλλά, νομοθεσίας είχαν πενήντα χιλιάδες ήτοι 10%. Με σημερινά νούμερα θα έπρεπε η βουλή των Ελλήνων να έχει ένα εκατομμύριο βουλευτές (και όχι λόγω του διαχωρισμού της κοινωνίας αλλά σαν ενδεικτικό νούμερο για το πολίτευμα που δημιούργησε τον χρυσό αιώνα για την σκέψη του ανθρώπου). Πάντως από τις πενήντα χιλιάδες συνήθως πήγαιναν να νομοθετήσουν και να λάβουν αξιώματα γύρω στις δέκα χιλιάδες, δηλαδή σαν να λέμε σήμερα διακόσες χιλιάδες άνθρωποι.
Δεν ξέρω πόσο έτοιμοι είμαστε να πάμε, όχι στις διακόσες χιλιάδες αλλά στα δέκα εκατομμύρια. Αυτό εδώ το βιβλίο ψηλαφεί τη δυνατότητα της εφικτότητας, που είναι έστω στα σύνορα που έχουν σηκωθεί στο μυαλό μας. Θεωρώ όμως ότι είναι κάποια βήματα προς μια κατεύθυνση που θα απεμπλέξει την ισχύ του κράτους από μια μειοψηφία που είτε το θεωρεί δικό της είτε το έχει παραδώσει σε ξένα συμφέροντα. Περαιτέρω ένα πιο ανοιχτό σύστημα διοίκησης θα εκπαιδεύει τους πολίτες να είναι έτοιμοι και άξιοι για όλα τα αξιώματα και για να κάνουν το επόμενο βήμα.
Με το μυθιστόρημα αυτό σας προσκαλώ σε ένα ταξίδι που θα σας φτάσει «Στις πύλες του Άδη».
Τα δαιδαλώδη μονοπάτια της μυθολογίας στριφογυρίζουν γύρω από την «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια». Παρακολουθούν τις παραλλαγές των μύθων μέσα στο χώρο και το χρόνο. Ακολουθούν την ηθική εκδοχή των μεγάλων τραγωδών.
Ο Τρωικός πόλεμος έχει τελειώσει εδώ και καιρό με νίκη των Ελλήνων. Οι ήρωες και οι βασιλιάδες έχουν γυρίσει πια στους θρόνους τους ή εξορίστηκαν για πάντα από αυτούς. Όμως οι αρχαίες κατάρες στους βασιλικούς οίκους των Αχαιών δεν έχουν αρθεί. Βασανισμένοι από τα δεινά τους οι άνθρωποι ψάχνουν την κάθαρση. Οι έρωτες προσπαθούν να βρουν την λύτρωση μέσα από τις ίντριγκες της μοίρας που φέρει ο καθένας.
Ο Οδυσσέας εκπληρώνει το τελευταίο χρέος του απέναντι στον Ποσειδώνα ελπίζοντας σε πλήρη εξιλέωσή του. Αναζητώντας επιβεβαίωση ο ήρωας πηγαίνει στο μαντείο του Δία στη Δωδώνη να πάρει χρησμό. Εκεί γίνεται γνωστό για πρώτη φορά ότι ο δεσμός ζωής μεταξύ θνητών και αθανάτων έχει σπάσει.
Εν τω μεταξύ σε διάφορα βασίλεια της Ελλάδας, οι ήρωες βρίσκονται αντιμέτωποι με μια νέα νέμεση. Στην Ιταλία ο Διομήδης και οι άντρες του ψάχνουν να δημιουργήσουν μια νέα πατρίδα όταν έρχονται αντιμέτωποι με ένα πλάσμα που μόνο από το Βασίλειο του Άδη φαίνεται να έχει δραπετεύσει. Ο ήρωας ξεκινά να το καταδιώκει μόνο και μόνο για να βρεθεί απέναντι στις ορδές προσφύγων των άλλοτε εχθρών του Τρώων που ψάχνουν καταφύγιο και αυτοί σε νέα μέρη.
Στην Κρήτη, στο παλάτι του ξακουστού Μίνωα ο εγγονός του Ιδομενέας ανακαλύπτει ότι όχι μόνο ο ίδιος και οι άντρες του, ως θνητοί που είναι δεν μπορούν να καταβάλλουν την φρίκη που τους επιτίθεται αλλά ακόμη και πλάσματα άλλων κόσμων που ζουν παγιδευμένα στο δαιδαλώδες παλάτι τελικά θα πέσουν.
Στην Σπάρτη, ο ισχυρός και μόνος πια Μενέλαος πρέπει να προστατέψει το μόνο που αγαπά παθιασμένα στον κόσμο και που με κόπο και αίμα ξανακέρδισε. Η ομορφιά της Ελένης αποδεικνύεται μεγάλη δύναμη και κατάρα ακόμη μια φορά. Η ίδια όμως έχει να ανησυχήσει για την κόρη τους, που την διεκδίκησε και την κέρδισε με πυγμή ο πιο σκληρός βασιλιάς της Ελλάδας, ο γιος του ημίθεου Αχιλλέα, του δυνατότερου όλων των ηρώων.
Ο Νεοπτόλεμος, επονομαζόμενος και Πύρρος, βασιλιάς των άγριων Μολοσσών της Ηπείρου είναι ο μονάρχης που ελέγχει το νεκρομαντείο του Αχέροντα. Εκεί που εδράζεται μια πύλη επικοινωνίας με τον Άδη. Όμως δεν είναι διατεθειμένος να βοηθήσει κανέναν από αυτούς που του θυμίζουν ότι για πάντα θα ζει στη σκιά του ένδοξου πατέρα του. Ζει μέσα στην μοναξιά δύο γυναικών που έχουν αγαπήσει για πάντα άλλους άνδρες.
Κάθε ζωή γίνεται ένας νέος κόμπος στον πανάρχαιο ιστό που με τα βρόχια του ενώνει όλους τους θρόνους. Στο κέντρο του όμως φωλιάζει πια ένα μεταφυσικό μυστήριο, κάτι που δεν φαίνεται να ανήκει στον κόσμο των θνητών. Το παρελθόν επιστρέφει και επιτάσσει νέες πράξεις εκδίκησης να προστεθούν στα παλιά ανομήματα. Η ανάγκη για λύτρωση θα φέρει τους παλιούς ήρωες να βρεθούν μαζί, αντιμέτωποι με αυτό που τους στοιχειώνει.
Ο Αναγνώστης θα ανακαλύψει πολλούς μύθους και εκδοχές αυτών που δεν συμπεριλαμβάνονται στα έπη αλλά περιστρέφονται γύρω από αυτά. Με μια σύγχρονη νόρμα το φανταστικό ενώνεται με τη μυθολογία σε έναν γρίφο τόσο δυνατό που ακόμη και το πολύτροπο μυαλό του Οδυσσέα δεν μπορεί να λύσει.
Kill the king, Game of Thrones edition.
I do not own the rights for the videos nor the music used for this video clip.
I made a video editing from HBO's and G.R.R. Martin's Game of thrones exceptional TV production
using the Rainbow's (great DIO's era) Kill the king song from the Long Live Rock'n'Rosll LP
for recreational and educational reasons.
ATTENTION! Spoiler Alert
From a fan to other fans, thanks for watching.
Enjoy.
COBOL was designed in 1959, by CODASYL and was partly based on previous programming language design work by Grace Hopper, commonly referred to as "the (grand)mother of COBOL".[8][9][10] It was created as part of a US Department of Defense effort to create a portable programming language for data processing. Intended as a stopgap, the Department of Defense promptly forced computer manufacturers to provide it, resulting in its widespread adoption.[11] It was standardized in 1968 and has since been revised four times. Expansions include support for structured and object-oriented programming. The current standard is ISO/IEC 1989:2014.[12]
The origin of C is closely tied to the development of the Unix operating system, originally implemented in assembly language on a PDP-7 by Ritchie and Thompson, incorporating several ideas from colleagues. Eventually, they decided to port the operating system to a PDP-11. The original PDP-11 version of Unix was developed in assembly language. The developers were considering rewriting the system using the B language, Thompson's simplified version of BCPL.[9] However B's inability to take advantage of some of the PDP-11's features, notably byte addressability, led to C.
The development of C started in 1972 on the PDP-11 Unix system[10] and first appeared in Version 2 Unix.[11]
Ένα προγραμματάκι, randomizer, που παράγει 6 τυχαίους αριθμούς (αν θέλετε για να παίξετε Lotto) και κατόπιν ταξινομεί τον πίνακα που τους αποθηκεύει με ένα nested For Loop, quite elegant solution I'd say
The source code
#include <stdio.h>
#include <conio.h>
int newRandNumb();
int main(void){ int i=0; srand(time(NULL)); i=0; int y=0; int chosenNums[5]; int generatedNum=0; while (i<6){ generatedNum=newRandNumb(); if (generatedNum==0){ while(generatedNum==0){ generatedNum=newRandNumb(); } } if(i>0){ y=0; do{ if (generatedNum == chosenNums[y]){ y=0; generatedNum=newRandNumb(); while(generatedNum == chosenNums[y]){ generatedNum=newRandNumb(); } } y++; } while (y <i); } chosenNums[i]=generatedNum; i++; } printf("The lucky six are: "); for (i=0;i<6;i++){ printf("%d,",chosenNums[i]); } printf("\n\nArranging the numbers in ascending order \n\n"); int orderArray[5]; i=0; y=0; int x=0; int r=0; for (i=0;i<6;i++){ for (y=0;y<6;y++){ if (chosenNums[i] < chosenNums[y] && y < i){ r=chosenNums[i]; chosenNums[i]=chosenNums[y]; chosenNums[y]=r; } /*else if (chosenNums[i] > chosenNums[y] && y > i) { r=chosenNums[y]; chosenNums[y]=chosenNums[i]; chosenNums[i]=r; }*/ } } for (i=0;i<6;i++){ printf(" \nthe order is %d",chosenNums[i]); } getch(); return 0;
}
int newRandNumb(){ return (rand()%47);
}
The story takes place just after the
Odyssey with Odysseus making the final offer to Poseidon. After that, he goes
to consult the Oracle but he discovers that the communication between the world
of mortals and the one of Gods is broken.
Meanwhile, some of the kings of Greek
city-states – heroes of the Iliad poem - are faced with a supernatural creature
that tries to kill them. The plot creates a mystery around Greece’s sacred
sites and leads the heroes as they meet during a journey to the “Gates of
Hades”, for everything is at stake as the thread of life itself is about to be
cut. The Reader will find many myths around the Iliad and Odyssey that are not
included in the poems but exist around them. Love, hate, vengeance, action and
a puzzle that even the cunning mind of Odysseus is struggling to solve.
*From the novel's presantation
From right to left
Yannis Kranias Publisher
Nikos Touliatos, percussionist
Olga Stavraka, Actress
Polykarpos Parioritsas, Author
Ο Τρωικός πόλεμος έχει τελειώσει εδώ και καιρό με νίκη των Ελλήνων. Οι ήρωες και οι βασιλιάδες έχουν γυρίσει πια στους θρόνους τους ή εξορίστηκαν για πάντα από αυτούς. Όμως οι αρχαίες κατάρες στους βασιλικούς οίκους των Αχαιών δεν έχουν αρθεί. Βασανισμένοι από τα δεινά τους οι άνθρωποι ψάχνουν την κάθαρση. Οι έρωτες προσπαθούν να βρουν την λύτρωση μέσα από τις ίντριγκες της μοίρας που φέρει ο καθένας. Ο σναγνώστης θα ανακαλύψει πολλούς μύθους και εκδοχές αυτών που δεν συμπεριλαμβάνονται στα έπη αλλά περιστρέφονται γύρω από αυτά. Με μια σύγχρονη νόρμα το φανταστικό ενώνεται με τη μυθολογία σε έναν γρίφο τόσο δυνατό που ακόμη και το πολύτροπο μυαλό του Οδυσσέα δεν μπορεί να λύσει.
Συνεχίζοντας το ταξίδι του, και όντας επίκαιρο στις καταστάσεις που ζούμε, παραθέτω ένα απόσπασμα από το βιβλίο-πολιτικό δοκίμιο "Δημοκρατία, αυτή η άγνωστη ...κρίση" και φωτογραφίες από την παρουσίασή του.
Ο Βασίλης Ξυδιάς με τίμησε με το να είναι ομιλητής.
«Καλούμε το πολίτευμά μας Δημοκρατία
διότι αποφασίζουν οι πολλοί και όχι οι ολίγοι»
*Περικλής Επιτάφιος,
Θουκυδίδου,
Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου
Κεφάλαιο 1.
Δημοκρατία vsResPublica
Δύο ευφυολογήματα συνεχώς σφυροκοπούν τους πολίτες από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
«Η Δημοκρατία περνά κρίση» και «Η Δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα».
Η λέξη «Δημοκρατία» φοριέται όλο και πιο πολύ, ειδικά όταν η θεσμισμένη εξουσία την περιορίζει στον εαυτό της και θέτει απέναντι τους πολίτες, το ουσιώδες και κυρίαρχο συστατικό της Δημοκρατίας. Ο βαθμός χρήσης του όρου καταντά από ευτελισμένος έως παρεξηγήσιμος. Παρεξηγήσιμος με την έννοια ότι μοιάζει με προσπάθεια να μας πείσουν ότι έχουμε Δημοκρατία.
...
Όταν, τον πρώτο χρόνο του Πελοποννησιακού πολέμου, οι Αθηναίοι θάβουν κενοτάφια – άδεια φέρετρα για τους νεκρούς που δεν μπόρεσαν να συλλέξουν τα πτώματά τους – ο Περικλής εκφωνεί τον περίφημο επιτάφιο όπου δίνει τον εξής ορισμό: «Καλούμε το πολίτευμά μας Δημοκρατία διότι αποφασίζουν οι πολλοί και όχι οι ολίγοι».
Μας λεει δηλαδή ότι κράτος είναι ο Δήμος, οι πολίτες, οι πολλοί. Αυτοί αποφασίζουν. Οι αποφάσεις δεν είναι αποτέλεσμα μιας μειοψηφίας εκπροσώπων που διαβουλεύεται πίσω από κλειστές πόρτες. Οι νόμοι δε, είναι το αποτέλεσμα της βούλησης των ίδιων των πολιτών. Δηλαδή ο πολίτης δεν άρχει απλώς, εκφράζοντας την θέλησή του στα όργανα της εξουσίας, αλλά κρατεί αυτή την ίδια την εξουσία.
Η Δημοκρατία ως όρος χρησιμοποιείται γενικώς στον δυτικό κόσμο για να περιγράψει τα κυρίαρχα πολιτεύματα, όμως επίσημα χρησιμοποιείται ο όρος «republic».
Μπορεί να μεταφραστεί όμως το «Δημοκρατία» με τον λατινογενή όρο «Republic» που προέρχεται από το “ResPublica” και ορίζει το πολίτευμα της αρχαίας Ρώμης; Τα δύο πολιτεύματα δεν συσχετίζονται μεταξύ τους και αν τα αναλύσουμε θα καταλήξουμε ότι ο όρος Republic είναι ο σωστός. Δηλαδή έχουμε το πολίτευμα όπου διοικούν αυτοί που έχουν τη δυνατότητα να ασχοληθούν με τα κοινά. Όχι η πλειοψηφία. Όχι οι άριστοι – αν θα μπορούσαν ποτέ να κυβερνήσουν – αλλά όσοι δύνανται να ασχοληθούν με την πολιτική.
Ποιοι είναι όμως αυτοί που μπορούν να ασχοληθούν με την πολιτική; Στην αρχαία Ρώμη ήταν οι εύποροι. Οι πλούσιοι που είχαν τη δυνατότητα να μην εργάζονται, να μπορούν να χρηματοδοτούν τις προεκλογικές τους εκστρατείες και να μπορούν έτσι να ελέγχουν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Οι αποφάσεις, η νομοθεσία και η επίβλεψη της εκτελεστικής εξουσίας γινόταν από μια μειοψηφία που είχε πλείστα όσα κοινά ταξικά χαρακτηριστικά – για να μην πούμε ότι άνηκε εξολοκλήρου στην ίδια τάξη, με παρόμοια οικονομικά συμφέροντα.
...
Ο τρόπος που ασκείται η εξουσία, τα κέντρα από όπου εκπορεύεται και τα συμφέροντα αυτών που εξυπηρετεί είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να καθορίζουν το είδος του πολιτεύματος. Η μέθοδος αυτής της ανάλυσης προσομοιάζει την μέθοδο της πραγματιστικής πολιτικής, όπως αυτή έρχεται από το Θουκυδίδη μέχρι σήμερα, και εφαρμόζεται στη μελέτη των κυρίαρχων οντοτήτων στη διεθνή σκηνή και στις διεθνείς σχέσεις. Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί εσωτερικά σε αυτές τις οντότητες, δηλαδή τα έθνη-κράτη όπως αυτά διαμορφώθηκαν από τον 18ο αιώνα και εντεύθεν.
Δεδομένου των αναλογιών, μπορούν να τεθούν τα βασικά ερωτήματα: Ποιες είναι οι αναγνωρισμένες κυρίαρχες οντότητες εντός ενός κράτους; Πως και για ποιον ασκούν την εξουσία; Ποια είναι η ανώτερη αρχή εκπόρευσης της εξουσίας;
Αν και από τα περισσότερα Συντάγματα καθορίζεται ο Λαός ως ο πυρήνας της εξουσίας στην πραγματικότητα την εξουσία την έχει ο Νόμος διότι τα κράτη έχουν την συντεταγμένη και οργανωμένη ισχύ ώστε να τον εφαρμόσουν με τη βία. Άρα όποιος νομοθετεί έχει την πραγματική ισχύ.
Το πρώτο μου μυθιστόρημα είχε τίτλο "Ματωμένες ασπίδες" και ήταν ιστορικό μυθιστόρημα για την μάχη του Μαραθώνα με κύριο χαρακτήρα τον τραγικό ποιητή Αισχύλο, από το επίγραμμα του οποίου εμπνεύστηκα και την πλοκή.
Με αφορμή την προετοιμασία για την επανέκδοση θα κάνω κάποιες αναρτήσεις για το μυθιστόρημα και από το μυθιστόρημα.
Ξεκινώ με την ιστορία της μάχης του Μαραθώνα που έγινε το 490 π.χ. και που ήταν ο πρόδρομος της συνολικής επικράτησης των Ελλήνων στα Μηδικά με αποτέλεσμα να ανθίσει ο πολιτισμός και η Δημοκρατία και να γεννηθεί κάτι νέο στον κόσμο.
Η Μάχη του Μαραθώνα (αρχαία ελληνικάΜάχη τοῦ Μαραθῶνος), που διεξήχθη τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο του 490 π.Χ, αποτελεί σύγκρουση μεταξύ των Ελλήνων (Αθηναίοι και Πλαταιείς) και των Περσών κατά την πρώτη εισβολή των Περσών στην Ελλάδα.
Μετά την αποτυχία της Ιωνικής Επανάστασης, ο Δαρείος συγκέντρωσε μεγάλη δύναμη για να εκδικηθεί την Αθήνα και την Ερέτρια, οι οποίες είχαν βοηθήσει τουςΊωνες, κατά την Ιωνική Επανάσταση. Το 492 π.Χ, έστειλε δύναμη, υπό την ηγεσία του Μαρδόνιου αλλά ο περσικός στόλος καταστράφηκε από τρικυμία παραπλέοντας τον Άθω. Τελικά το 490 π.Χ., υπό τη διοίκηση του Δάτη και του Αρταφέρνη, ο περσικός στρατός κατέλαβε τις Κυκλάδες, κατέστρεψε την Ερέτρια και στρατοπέδευσε στον Μαραθώνα, όπου τους αντιμετώπισε δύναμη Αθηναίων και Πλαταιέων. Η μάχη έληξε με αποφασιστική νίκη των Ελλήνων - που οφειλόταν στην στρατιωτική ιδιοφυΐα του Μιλτιάδη - και οι Πέρσες αναγκάσθηκαν να φύγουν στην Ασία.
Η μάχη του Μαραθώνα έδειξε στους Έλληνες ότι μπορούσαν να νικήσουν τους Πέρσες. Κατά τους σύγχρονους ιστορικούς και μελετητές, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Κύρια πηγή για τους Περσικούς πολέμους αποτελεί ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος ο οποίος έγραψε το έργο «Ιστορίαι» γύρω στα 440-430 π.Χ, προσπαθώντας να ανακαλύψει τις πραγματικές αιτίες των Περσικών πολέμων[1]. Το έργο ολοκληρώθηκε το 450 π.Χ.[2] Η μέθοδος του Ηρόδοτου αποτελούσε καινοτομία και σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς, ο Ηρόδοτος έχει εφεύρει την ιστορία που ξέρουμε.[2] Ο Θουκυδίδης είχε αμφισβητήσει το έργο του Ηροδότου, καθώς η προσωπική άποψη του τελευταίου εμφανιζόταν συχνά στο έργο του.[3][4] Ο Πλούταρχος, στο έργο Περί της Ηροδότου κακοήθειας (αν όντως το έγραψε αυτός), κατηγορεί τον Ηρόδοτο. Την περίοδο της Αναγέννησης, παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι συνέχιζαν να διαβάζουν το έργο του Ηροδότου, ο ιστορικός είχε κακή φήμη.[5] Παρ' όλ' αυτά, τα αρχαιολογικά ευρήματα επιβεβαίωσαν τα γραφόμενα του Ηροδότου και αποκατέστησαν τη φήμη και την αξιοπιστία του, ειδικά ως προς τα γεγονότα που εξέτασε αυτοπροσώπως.[6][7] Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν το έργο του αξιόπιστο, αλλά έχουν αμφιβολίες για τους αριθμούς των νεκρών και τις ημερομηνίες των μαχών.[7][8].
Οι ρίζες της εχθρότητας Ελλήνων και Περσών βρίσκονται στην Ιωνική Επανάσταση. Η Ιωνική Επανάσταση απείλησε τη σταθερότητα της Περσικής Αυτοκρατορίας, γι' αυτό και ο Δαρείος ορκίστηκε να τιμωρήσει τις ελληνικές πόλεις που συμμετείχαν σε αυτή, όπως η Αθήνα και η Ερέτρια[9] οι οποίες είχαν αποστείλει στους επαναστάτες βοήθεια από είκοσι τριήρεις και πέντε τριήρεις αντίστοιχα.[10]
Ο Δαρείος Α' της Περσίας, όπως τον φαντάστηκε ένας Έλληνας ζωγράφος (4ος αιώνας π.Χ.)
Η Ιωνική Επανάσταση έληξε με νίκη του περσικού στόλου το 493 π.Χ και αργότερα ο Δαρείος επέκτεινε την αυτοκρατορία του στο Ανατολικό Αιγαίο[11] και στην Προποντίδα.[12] Το 492 π.Χ, καθώς η Ιωνική Επανάσταση είχε λήξει, ο Δαρείος έστειλε στρατό, υπό την ηγεσία του Μαρδόνιου, ο οποίος ανέκτησε τη Θράκη και ανάγκασε τους Μακεδόνες να συμμαχήσουν με την Περσία. Τελικά, όμως, ο περσικός στόλος καταστράφηκε λόγω θύελλας έξω από τη χερσόνησο του Άθω.[13]
Μετά από δύο έτη, ο Δαρείος - που είχε συμβούλους στην αυλή του τους εξόριστους από την Αθήνα Πεισιστρατίδες και τον επίσης εξόριστο βασιλιά της Σπάρτης Δημάρατο - έστειλε στρατό στην Ελλάδα, υπό την ηγεσία του Αρταφέρνη (γιο του σατράπη των Σαρδέων) και του Δάτη (Μήδου ναύαρχου), με διαταγές να καταλάβουν τις Κυκλάδες, να τιμωρήσουν τη Νάξο για την αντίσταση κατά των Περσών (πριν την Ιωνική Επανάσταση) και να τιμωρήσουν τις πόλεις της Αθήνας και της Ερέτριας.[14] Αφού κατέλαβαν το Αιγαίο, οι Πέρσες επιτέθηκαν στην Ερέτρια. Παρά την αντίστασή της, ο Εύφορβος ο Αλκιμάχου και ο Φίλαγρος ο Κυνέου άνοιξαν τις πύλες της πόλης στους Πέρσες, οι οποίοι την κατέστρεψαν και έστειλαν πολλούς αιχμάλωτους στην Περσία.[15] Τότε, οι Πέρσες κινήθηκαν προς την Αθήνα.
Οι Πέρσες, αφού πέρασαν την Αττική, στρατοπέδευσαν στον Μαραθώνα (40 χιλιόμετρα από την Αθήνα) μετά από συμβουλή του Ιππία.[16] Αρχηγός της αθηναϊκής δύναμης ήταν ο Μιλτιάδης, ο οποίος ήξερε καλά τις περσικές τακτικές, γι' αυτό και οι Αθηναίοι αποφάσισαν να κλείσουν τις δύο εξόδους των στενών του Μαραθώνα.[17] Ταυτόχρονα, ο Φειδιππίδης, κήρυκας και δρομέας από την Αθήνα, στάλθηκε στη Σπάρτη για να ζητήσει βοήθεια[18], αλλά οι Σπαρτιάτες, επικαλούμενοι θρησκευτικούς λόγους, απάντησαν ότι θα στείλουν στρατό μετά την πανσέληνο. Μόνο χίλιοι οπλίτες από τις Πλαταιές έφθασαν στον Μαραθώνα για να βοηθήσουν τους Αθηναίους.[19]
Ακόμα και αν οι Αθηναίοι συγκέντρωναν όλους τους διαθέσιμους οπλίτες στο Μαραθώνα[20], η αριθμητική υπεροχή των Περσών θα ήταν τουλάχιστον δύο προς ένα.[21]Επιπλέον, αν τους συγκέντρωναν όλους στο Μαραθώνα, οι Πέρσες θα μπορούσαν να επιτεθούν στην Αθήνα χωρίς να συναντήσουν αντίσταση και μια πιθανή ήττα στον Μαραθώνα θα σήμαινε την καταστροφή της Αθήνας, καθώς δεν θα είχε στρατό για να αμυνθεί.[22] Γι' αυτό οι Αθηναίοι αποφάσισαν να κλείσουν τις δύο εξόδους των στενών, όπου μπορούσαν να περιμένουν τους Σπαρτιάτες - αυτό θα δυσκόλευε τους Πέρσες να επιτεθούν στην Αθήνα.[23]
Για πέντε ημέρες, οι δύο στρατοί δεν αποφάσιζαν να επιτεθούν ο ένας στον άλλο. Τα πλευρά των Αθηναίων, όπως δηλώνει ο Κορνήλιος Νέπως, ήταν καλά προστατευμένα από τους ψηλούς λόφους.[17] Κατά τον Τομ Χόλλαντ, αυτό εξυπηρετούσε τη στρατηγική των Αθηναίων, οι οποίοι περίμεναν την άφιξη των Σπαρτιατών.[20] Οι Αθηναίοι είχαν στη διοίκηση τους δέκα στρατηγούς, ένα από κάθε φυλή[24] - πολέμαρχος ήταν οΚαλλίμαχος ο Αφιδναίος.[25] Ο Ηρόδοτος γράφει ότι κάθε ημέρα διοικούσε ένας στρατηγός[26] - γι' αυτό, ο Μιλτιάδης αποφάσισε να επιτεθεί την ημέρα, κατά την οποία διοικητής του στρατού θα ήταν ο ίδιος.[26] Κατά τους σύγχρονους ιστορικούς, οι Αθηναίοι θα διακινδύνευαν πολλά αν επιτίθεντο πριν την άφιξη των Σπαρτιατών.[23][27]
Ούτε οι Πέρσες ούτε οι Έλληνες ήθελαν να διακινδυνεύσουν μάχη.[23][22] Παρ' ολ' αυτά, παραμένει άγνωστη η αιτία που οδήγησε τους Αθηναίους να επιτεθούν.[23] Σύμφωνα με μια εκδοχή, οι Αθηναίοι είχαν μάθει από τους Ίωνες ότι οι Πέρσες απομάκρυναν τον ιππικό τους - αυτό αναφέρεται στο λεξικό «Σούδα»:
Υπήρξαν πολλές παραλλαγές της θεωρίας αυτής, αλλά σύμφωνα με ιστορικούς, το περσικό ιππικό είχε μεταφερθεί στα πλοία, έτσι ώστε να επιτεθεί στην Αθήνα όσο το πεζικό θα αντιμετώπιζε τους Αθηναίους στον Μαραθώνα[20] - αυτή η παραλλαγή βασίζεται στην αναφορά του Ηροδότου, ότι το περσικό πεζικό έπλευσε γύρω από το Σούνιο για να επιτεθεί στην Αθήνα.[30] Κατά τον Λάζενμπι, οι Πέρσες βάδισαν για να επιτεθούν στους Αθηναίους, κάτι που οδήγησε στην αρχή της μάχης - αργότερα όμως, βλέποντας τους Πέρσες να προωθούνται, οι Αθηναίοι αποφάσισαν να τους επιτεθούν. Δεν είναι σαφές ποια από τις δύο θεωρίες είναι η ορθότερη, παρόλα αυτά είναι αποδεκτή κάποια δραστηριότητα των Περσών κατά την πέμπτη μέρα.[23]
Οι Πέρσες είχαν κυρίως ελαφρύ πεζικό, το οποίο δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει σε μετωπική επίθεση (όπως αποδείχθηκε στις Θερμοπύλες (480 π.Χ.) και στις Πλαταιές (479 π.Χ.)[31]) - γι' αυτό οι Πέρσες ήταν διστακτικοί και απρόθυμοι να επιτεθούν.[22] Η στατική αμυντική θέση, κατά τον Λάζενμπι, είχε λίγη λογική για τους Έλληνες[32], καθώς οι οπλίτες ήταν περισσότερο δυνατοί σε μάχη σώμα με σώμα.[31] Αν η απουσία του περσικού ιππικού οδήγησε σε αθηναϊκή επίθεση, σημαίνει ότι ένα μειονέκτημα για τους Αθηναίους (η πλαγιοκόπηση από το περσικό ιππικό) μετατρέπονταν σε κύριο πλεονέκτημα[22] - αλλά είναι πιθανό ότι οι Πέρσες επιτέθηκαν, γι' αυτό και οι Αθηναίοι αντέδρασαν.[23]
Κατά μια άλλη εκδοχή, ίσως οι Πέρσες επιτέθηκαν επειδή έμαθαν (ή υποψιάστηκαν) για πιθανές ενισχύσεις από τη Σπάρτη - είτε κατάλαβαν ότι δεν μπορούσαν να μείνουν για πολύ ακόμη στον Μαραθώνα.[23]
Έγιναν πολλές προσπάθειες για να βρεθεί η ακριβής ημερομηνία της μάχης. Κατά τους ιστορικούς, ο Ηρόδοτος χρονολογεί τα γεγονότα με το ηλιοσεληνιακό ημερολόγιο (συνδυασμός του ηλιακού και του σεληνιακού ημερολογίου). Κατά τον Philipp August Böckh, η μάχη διεξήχθη στις 12 Σεπτεμβρίου (κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο).[33] Παρ' ολ' αυτά, φαίνεται ότι η κάθε ελληνική πόλη-κράτος είχε το δικό της ημερολόγιο - η ημερομηνία της μάχης εξαρτάται επίσης από την ημερομηνία που γιόρταζαν οι Σπαρτιάτες τα Κάρνεια. Θεωρείται πιθανό το γεγονός ότι το ημερολόγιο των Σπαρτιατών βρισκόταν κατά ένα μήνα πίσω από το αθηναϊκό, άρα η μάχη (κατά το σπαρτιατικό ημερολόγιο) διεξήχθη στις 12 Αυγούστου.[33]
Ο Ηρόδοτος δεν αναφέρεται στο μέγεθος του αθηναϊκού στρατού - από την άλλη, ο Κορνήλιος Νέπως, ο Παυσανίας και ο Πλούταρχος δηλώνουν ότι οι Αθηναίοι διέθεταν 9.000 οπλίτες (και άλλους χίλιους από τις Πλαταιές)[17][34][35], αν και ο Ιουστίνος αναφέρει ότι στη μάχη συμμετείχαν 10.000 Αθηναίοι και 1.000 Πλαταιείς[36], αριθμοί που συγκρίνονται με αυτούς που δίνει ο Ηρόδοτος για τη μάχη των Πλαταιών.[37] Ο Παυσανίας περιγράφει επίσης μνημείο προς τιμή των δούλων οι οποίοι απελευθερώθηκαν λόγω της συνεισφοράς τους στον Μαραθώνα[38] Γενικά, αυτοί οι αριθμοί είναι αποδεκτοί σήμερα.[20][39]
Το περσικό πεζικό (πιθανόν οι Αθάνατοι), τοιχογραφία του παλατιού του Δαρείου στα Σούσα
Κατά τον Ηρόδοτο, ο περσικός στόλος είχε 600 τριήρεις[40] - δεν αναφέρει ωστόσο το μέγεθος του περσικού στρατού, αν και γράφει ότι ήταν πολύ καλά προετοιμασμένος.[14] Ο Σιμωνίδης ο Κείος γράφει ότι οι Πέρσες διέθεταν 200.000 στρατιώτες - ο Κορνήλιος Νέπως γράφει ότι οι Πέρσες είχαν 200.000 άνδρες πεζικό και 10.000 άνδρες ιππικό (από αυτούς σχεδόν οι μισοί πολέμησαν στον Μαραθώνα, ενώ οι υπόλοιποι στάλθηκαν στο Σούνιο).[41] Ο Πλούταρχος και ο Παυσανίας αναφέρουν, όπως και το λεξικό «Σούδα», ότι οι Πέρσες είχαν 300.000 στρατιώτες.[35][42][43] Ο Πλάτωνας και ο Λυσίας αναφέρουν ότι οι Πέρσες είχαν 500.000 στρατιώτες[44][45] - ο Ιουστίνος δηλώνει ότι οι Πέρσες διέθεταν 600.000 άνδρες.[36] Κατά τους σύγχρονους ιστορικούς, οι Πέρσες διέθεταν από είκοσι με εκατό χιλιάδες άνδρες πεζικό[46][47][48][49] και χίλιους ιππείς.[50]
Η πρώτη φάση της μάχης (στα αριστέρα) και η δεύτερη (στα δεξιά)
Η απόσταση μεταξύ των δύο στρατών ήταν λιγότερη από οκτώ στάδια (ή 1.5 χιλιόμετρα).[51] Στο κέντρο της αθηναϊκής παράταξης βρίσκονταν στρατιώτες της Λεοντίδας φυλής (με αρχηγό τον Θεμιστοκλή) και της Αντιοχίδας φυλής (με αρχηγό τον Αριστείδη), οι οποίοι ήταν παραταγμένοι στις τάξεις των τεσσάρων, ενώ στα πλευρά βρίσκονταν οι υπόλοιπες φυλές και οι Πλαταιείς, οι οποίοι ήταν παραταγμένοι στις τάξεις των οκτώ.[52][53]. Η μεγάλη συμβολή του Μιλτιάδη στη νίκη αυτή ήταν ότι ενίσχυσε τις πτέρυγες της αθηναϊκής παράταξης εις βάρος του κέντρου της, πράγμα που επέτρεψε την περικύκλωση της περσικής παράταξης.
Οι Αθηναίοι επιτέθηκαν και έφτασαν κοντά στις περσικές γραμμές[51] - ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι οι Αθηναίοι ήταν οι πρώτοι Έλληνες που άντεξαν τους Μήδους, το όνομα των οποίων προκαλούσε τρόμο (Ἀθηναῖοι δὲ ἐπείτε ἀθρόοι προσέμιξαν τοῖσι βαρβάροισι, ἐμάχοντο ἀξίως λόγου. πρῶτοι μὲν γὰρ Ἑλλήνων πάντων τῶν ἡμεῖς ἴδμεν δρόμῳ ἐς πολεμίους ἐχρήσαντο, πρῶτοι δὲ ἀνέσχοντο ἐσθῆτά τε Μηδικὴν ὁρέοντες καὶ τοὺς ἄνδρας ταύτην ἐσθημένους· τέως δὲ ἦν τοῖσι Ἕλλησι καὶ τὸ οὔνομα τὸ Μήδων φόβος ἀκοῦσαι).[51]
Οι αθηναϊκές πτέρυγες κατέστρεψαν τις περσικές γραμμές και περικύκλωσαν το ισχυρό κέντρο των Περσών - η μάχη έληξε με υποχώρηση του κέντρου των Περσών στα πλοία.[54] Αρκετοί Πέρσες σκοτώθηκαν στους βάλτους, την ύπαρξη των οποίων αγνοούσαν.[55] Οι Αθηναίοι επιτέθηκαν στα περσικά πλοία και κατάφεραν να καταστρέψουν επτά απ' αυτά.[30][56] Ο Ηρόδοτος αναφέρεται στον Κυναίγειρο, αδερφό του Αισχύλου, ο οποίος προσπάθησε να τραβήξει μια περσική τριήρη, αλλά οι Πέρσες του έκοψαν το χέρι, με αποτέλεσμα να πεθάνει.[56]
Κατά τον Ηρόδοτο, οι Πέρσες έχασαν 6.400 άνδρες στο πεδίο της μάχης, ενώ παραμένει άγνωστος ο αριθμός των νεκρών κατά την υποχώρηση.[57] Στη μάχη σκοτώθηκαν 192 Αθηναίοι και 11 Πλαταιείς[57] - σ' αυτή τη μάχη σκοτώθηκαν επίσης ο πολέμαρχος Καλλίμαχος και ο στρατηγός Στησίλεως ο Θρασύλεω.[56]
Οι Αθηναίοι αποφάσισαν να θάψουν τους νεκρούς του Μαραθώνα κοντά στο πεδίο της μάχης.[58] Στον τάφο των Αθηναίων, ο Σιμωνίδης έγραψε το παρακάτω επίγραμμα[59]:
Ἑλλήνων προμαχοῦντες Ἀθηναῖοι Μαραθῶνι,
χρυσοφόρων Μήδων ἐστόρεσαν δύναμιν
Αμυνόμενοι υπέρ των Ελλήνων οι Αθηναίοι στον Μαραθώνα,
κατέστρεψαν τη δύναμη των χρυσοντυμένων Περσών
Σήμερα στην περιοχή της μάχης υπάρχει ο Τύμβος των Μαραθωνομάχων. Στη βίλλα του Ηρώδη του Αττικού στην Κυνουρία, ρωμαϊκής εποχής, έχει βρεθεί ενεπίγραφη στήλη με ονόματα πεσόντων κατά τη μάχη. Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με τη σύσταση του τύμβου του Μαραθώνα, στον οποίο έχει ανευρεθεί υλικό και από μεταγενέστερες εποχές, καθώς και με την ανεύρεση πορτραίτου του Ηρώδη κοντά στον τύμβο, έχει οδηγήσει τον αρχαιολόγο Γ. Σπυρόπουλο στο συμπέρασμα πως ο τύμβος είναι δημιούργημα του ίδιου του Ηρώδη. Συγκεκριμένα, φαίνεται να επιβεβαιώνεται η μαρτυρία του Ηροδότου πως οι πεσόντες Αθηναίοι τάφηκαν σε ιδιαίτερους τάφους με στήλες όπου αναγράφονταν τα ονόματά τους κατά φυλές. Αργότερα ο Ηρώδης, του οποίου η οικογένεια καταγόταν από τον Μαραθώνα, προχώρησε σε ανάπλαση του χώρου δημιουργώντας τον τύμβο και μεταφέροντας τις στήλες στην έπαυλή του στην Κυνουρία, ως εκδήλωση προγονολατρείας.[60]
Στην περιοχή Βρανά έχει ανασκαφεί μερικώς και δεύτερος ταφικός τύμβος με 11 ταφές ανδρών, χρονολογούμενος στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. Μερικοί ταυτίζουν αυτόν τον τύμβο με τον Τύμβο των Πλαταιέων, ωστόσο αυτή η υπόθεση δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί.[61]
Το χάλκινο κράνος του Μιλτιάδη, το οποίο φορούσε ο Αθηναίος στρατηγός κατά τη διάρκεια της μάχης, το αφιέρωσε ο ίδιος στο ιερό του Δία στην Ολυμπία προκειμένουν να ευχαριστήσει τον θεό για τη νίκη. Το κράνος βρίσκεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας.[61]
Μετά τη μάχη, ο περσικός στόλος έπλευσε γύρω από το Σούνιο για να επιτεθεί στην Αθήνα[30] - οι Αθηναίοι, καθώς κατάλαβαν ότι η πόλη τους βρισκόταν υπό απειλή, βάδισαν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν στην Αθήνα.[62] Οι Αθηναίοι κατάφεραν να φθάσουν νωρίτερα απ' ότι οι Πέρσες, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να υποχωρήσουν.[62] Ο Ηρόδοτος αναφέρεται στη συμμαχία των Περσών και των Αλκμεωνιδών - οι τελευταίοι είχαν δώσει σήμα μετά τη μάχη.[30] Αργότερα, στο πεδίο της μάχης έφτασαν οι Σπαρτιάτες - βλέποντας τα πτώματα των Περσών αναγνώρισαν τη μεγάλη νίκη των Αθηναίων.[63]
Ο Δαρείος άρχισε να συγκεντρώνει μεγάλο στρατό για να επιτεθεί ξανά στην Ελλάδα, αλλά τα σχέδια του αναβλήθηκαν λόγω της εξέγερσης στην Αίγυπτο. Πέθανε σε λίγο και στον θρόνο ανέβηκε ο γιος του Ξέρξης Α'.[64] Ο Ξέρξης ανακατέλαβε την Αίγυπτο[65] και άρχισε ξανά τις προετοιμασίες για εισβολή στην Ελλάδα. Η δεύτερη επίθεση των Περσών ξεκίνησε το 480 π.Χ, με επιτυχίες στις Θερμοπύλες και στο Αρτεμίσιο, αλλά οι Έλληνες πέτυχαν νίκες στη Σαλαμίνα, στις Πλαταιές και στη Μυκάλη και ανάγκασαν τους Πέρσες να υποχωρήσουν.
Κορινθιακό κράνος και κρανίο που ανήκουν σε Αθηναίο στρατιώτη ο οποίος πολέμησε στον Μαραθώνα. Βασιλικό Μουσείο Οντάριο, Τορόντο.
Η μάχη του Μαραθώνα αποδείχθηκε πολύ σημαντική για τους Έλληνες.[66] Η μάχη ήταν καθοριστική στιγμή στην ιστορία της αθηναϊκής δημοκρατίας, καθώς έδειξε τι μπορούσαν να πετύχουν με ενότητα και αυτοπεποίθηση[67] - κατά τους σύγχρονους ιστορικούς, «η νίκη των Αθηναίων στον Μαραθώνα έδωσε στους Έλληνες την ευκαιρία να επιζήσουν για τρεις αιώνες, όποτε και ανάπτυξαν αξιόλογο πολιτισμό, στη βάση του οποίου υπάρχει ο δυτικός πολιτισμός».[2][68] Ο Τζων Στιούαρτ Μιλ έχει δηλώσει ότι «η μάχη του Μαραθώνα, ως γεγονός στη βρετανική ιστορία, είναι πιο σημαντική από τη μάχη του Χάστινγκς»[69] και ο Edward Shepherd Creasy συμπεριλαμβάνει τη μάχη του Μαραθώνα στο έργο The Fifteen Decisive Battles of the World: from Marathon to Waterloo (Οι Δεκαπέντε πιο Αποφασιστικές Μάχες του Κόσμου: από τον Μαραθώνα στο Βατερλώ)[70].
Φαίνεται ότι ο Αθηναίος τραγικός ποιητής Αισχύλος θεωρούσε ότι η συμμετοχή του στον Μαραθώνα ήταν το πιο σημαντικό γεγονός στη ζωή του -ανώτερο κι από την Ορέστεια και τους Πέρσες του- δεδομένου ότι έγραψε το παρακάτω επίγραμμα:
Αἰσχύλον Εὐφορίωνος Ἀθηναῖον τόδε κεύθει
μνῆμα καταφθίμενον πυροφόροιο Γέλας·
ἀλκὴν δ’ εὐδόκιμον Μαραθώνιον ἄλσος ἂν εἴποι
καὶ βαθυχαιτήεις Μῆδος ἐπιστάμενος
Αυτός ο τάφος στην καρποφόρα Γέλα τον Αθηναίο Αισχύλο του Ευφορίωνα σκεπάζει. Για την ξακουστή παλληκαριά του το άλσος του Μαραθώνα θα πει, και οι μακρομάλληδες Μήδοι, που καλά την ξέρουν.[71]
Όσον αφορά τον στρατιωτικό τομέα, το μεγαλύτερο μάθημα για τους Έλληνες ήταν η δύναμη των οπλιτών - αυτοί θα έπαιζαν μεγάλο ρόλο και στις εμφύλιες συρράξεις των Ελλλήνων.[72] Παρ' ολ' αυτά, ο σχηματισμός φάλαγγας ήταν ευάλωτος στο ιππικό, αλλά καθώς στον Μαραθώνα το περσικό ιππικό έλειπε, η φάλλαγα αποδείχθηκε θανατηφόρο όπλο.[73]
Ένας από τους μεγαλύτερους θρύλους της μάχης αποτελεί η πορεία του Φειδιππίδη από την Αθήνα στη Σπάρτη. Κατά τη διάρκειας της πορείας, ο δρομέας πέτυχε στον δρόμο του τον θεό Πάνα - ο θεός τον ρώτησε γιατί οι Αθηναίοι δεν τον τιμούσαν. Ο δρομέας απάντησε ότι οι Αθηναίοι θα τον τιμούσαν απ' εδώ και πέρα. Ο Πάνας είχε προκαλέσει πανικό στους Πέρσες κατά τη διάρκειας της μάχης - προς τιμή αυτού, οι Αθηναίοι έφτιαξαν ένα τέμενος στα βόρεια της Ακρόπολης.[18]
Μετά τη νίκη, η γιορτή της Αγροτέρας Αρτέμιδος πήρε νέα μορφή - πριν τη μάχη, οι Αθηναίοι ορκίστηκαν να θυσιάζουν ένα αριθμό αιγών ίσο με τον αριθμό των νεκρών Περσών. Αλλά, λόγω του μεγάλου αριθμού νεκρών Περσών, οι Αθηναίοι αποφάσισαν να προσφέρουν πενήντα αίγες κάθε χρόνο - ο Ξενοφών αναφέρει ότι, ενενήντα χρόνια μετά τη μάχη, αυτή η παράδοση συνεχίζονταν.[74][75][76][77] Κατά τον Πλούταρχο, οι Αθηναίοι είχαν δει το φάντασμα του Θησέα, το οποίο τους οδήγησε κατά των Περσών[78] - η σκηνή απεικονίζεται στην τοιχογραφία της Ποικίλης Στοάς.[79] Ο Παυσανίας επίσης γράφει:
μετάφραση: Μερικοί είδαν ένα άνδρα που έμοιαζε αγροίκος. Αυτός είχε σκοτώσει πολλούς βαρβάρους με το άροτρο και μετά εξαφανίστηκε. Οι Αθηναίοι είχαν ζητήσει τη συμβολή ενός μαντείου και ο θεός τους είπε να τιμούν τον Εχετλαίον ως ήρωα[55]
Κατά τον Κλαύδιο Αιλιανό, ένας οπλίτης έφερε τον σκύλο του στο στρατόπεδο και ο σκύλος επιτέθηκε, μαζί με τον κύριό του, στους Πέρσες. Αυτή η σκηνή απεικονίζεται στην τοιχογραφία της Ποικιλής Στοάς.[80]
Κατά τον Ηρόδοτο, ο Φειδιππίδης έτρεξε την απόσταση 40 μίλιων, από την Αθήνα μέχρι τη Σπάρτη, μέσα σε δύο μέρες.[81] Σύμφωνα με την παράδοση, ο Φειδιππίδης έτρεξε στην Αθήνα μετά τη μάχη, φώναξε τη λέξη «Νενικήκαμεν» (Νικήσαμε!) και ξεψύχησε. Αυτή η ιστορία συναντάται στο έργο Στη δόξα της Αθήνας (1ος αιώνας μ.Χ) του Πλουτάρχου, το οποίο αποτελείται από αποσπάσματα του χαμένου έργου του Ηρακλείδη του Ποντικού - εκεί ο δρομέας αναφέρεται ως Θέρσιππος και Ευκλής.[82] Από την άλλη, ο Λουκιανός δηλώνει ότι ο δρομέας ονομαζόταν Φιλιππίδης και όχι Φειδιππίδης.[83]
Το 1894 άρχισε η ανάπτυξη της ιδέας των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, με τους διοργανωτές να ψάχνουν ένα άθλημα που θα θύμιζε τη δόξα της Αρχαίας Ελλάδας, γι' αυτό και ο Μισέλ Μπρεάλ πρότεινε να συμπεριληφθεί ο μαραθώνιος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 - μαζί του συμφώνησαν ο Πιερ ντε Κουμπερτέν και οι Έλληνες.[84] Το άθλημα έγινε πολύ δημοφιλές και πολλές μεγάλεις πόλεις άρχισαν να διοργανώνουν τον δικό τους μαραθώνιο - η απόσταση που τελικά καθορίστηκε είναι 42,195 χιλιόμετρα.[84]
Στις 8 Δεκεμβρίου 2010, κατά την 2500η επέτειο της μάχης του Μαραθώνα, η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ δήλωσε ότι η μάχη αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην ιστορία της ανθρωπότητας.[85]
